In deze uitgebreide gids gaan we dieper in op groendaken in de stad, waarbij we bespreken wat ze zijn, waarom ze zo belangrijk zijn en hoe ze de stadsomgeving kunnen transformeren.
Temperaturen van 35 graden of hoger komen nu nog niet al te vaak voor in Nederland. Maar als de klimaatverandering zo doorzet, gaan dit soort temperaturen vaker voorkomen. Met name de stedelingen voelen de hitte het snelst; in steden kunnen de temperaturen gemiddeld 4 tot 8 graden hoger liggen dan op het platteland. Hoe wapenen we onszelf daartegen? Groendaken in de stad kunnen een oplossing zijn.
“Het beste wat gemeenten kunnen doen, is groen aanplanten”, stelt Jeroen Kluck, lector aan de Hogeschool van Amsterdam. Hij deed eerder onderzoek naar hitte in steden. Ook deze week is Kluck op pad, hij doet warmte-onderzoek in Amsterdam. “Veel steen en rubberen tegels”, concludeert Kluck over de locatie. De gevolgen van hitte zijn verstrekkender dan vaak wordt gedacht, blijkt uit onderzoek. Niet alleen is extreme hitte in de stad slecht voor de natuur; de kwaliteit van het drinkwater neemt erdoor af, de omzet in winkels loopt terug en de elektriciteitsvoorziening komt erdoor in het geding. Droogte leidt namelijk tot een tekort aan koelwater in elektriciteitscentrales.
“Groen geeft schaduw, dat is de belangrijkste functie”, zegt Kluck. Het zorgt ervoor dat de temperatuur omlaaggaat. 10 procent meer groen in de stad leidt tot een temperatuurdaling van een halve graad. “Als de zon niet op steen of asfalt kan stralen, warmt het oppervlak minder op. Daardoor straalt het ook weer minder warmte uit.”
De voordelen van groendaken in de stad
Verminderen van het hitte-eiland effect
Stedelijke hitte-eilanden zijn gebieden met verhoogde temperaturen als gevolg van verstedelijking en een gebrek aan groen. Groendaken in de stad kunnen het hitte-eilandeffect verminderen door warmte-absorptie te verminderen en koelte te bieden aan stedelijke gebieden.
Verbeteren van de luchtkwaliteit
Planten op groendaken absorberen schadelijke gassen en produceren zuurstof, wat de luchtkwaliteit in steden kan verbeteren. Dit draagt bij aan een gezondere omgeving voor stadsbewoners.
Energie-efficiëntie
Groendaken fungeren als natuurlijke isolatie, waardoor de temperatuur in gebouwen beter wordt gereguleerd. In de zomer houden ze de hitte buiten en in de winter behouden ze de warmte, wat leidt tot lagere energiekosten voor verwarming en koeling.
Bevorderen van de biodiversiteit
Groendaken bieden een habitat voor vogels, bijen en andere dieren, wat de biodiversiteit in stedelijke omgevingen bevordert en de ecologische waarde verhoogt.
Regenwaterbeheer
Zeker in stedelijke gebieden kan bij hevige regenval wateroverlast ontstaan. Groendaken absorberen regenwater en verminderen de afvoer naar riolen, waardoor overstromingen worden voorkomen en het rioolstelsel wordt ontlast
Esthetische waarde
Groendaken in de stad dragen bij aan de esthetische waarde van stedelijke gebouwen en creëren groene oases in betonnen jungles. Onderzoek wijst daarnaast keer op keer uit dat groene steden gezonder zijn. Daarom is het belangrijk dat gebiedsontwikkelaars ruimte maken voor meer groen en biodiversiteit in stedelijke gebieden.
Best practices
Basel, een grote stad in Zwitserland, heeft een ingenieuze aanpak bedacht om natuur terug te brengen naar stedelijke gebieden. De afgelopen 15 jaar heeft de stad vereist dat elk nieuwbouw- en renovatieproject groendaken of daktuinen moet hebben op hun platte daken. In die periode is er al meer dan 1 miljoen vierkante meter aan groene daken aangelegd, waardoor Basel wereldwijd koploper is geworden in het vergroenen van steden.
Dr. Stephan Brenneisen, onderzoeker aan het Institute for the Environment and Natural Resources in Zurich, adviseert al geruime tijd Zwitserse projectontwikkelaars en stadsplanners om creatiever om te gaan met groenvoorzieningen. Hij pleit ervoor om vergeten plekken in steden te benutten als duurzame oplossing in de strijd tegen energieverspilling en de toenemende opwarming van de aarde.
